मुलतानी मल्ल मोदी कॉलेज, पटियाला में हिन्दी पर्व के उपलक्ष्य में “हिंदी का वर्तमान स्‍वरूप” विषय पर विशेष-भाषण का आयोजन

स्थानीय मुलतानी मल्ल मोदी कालेज, पटियाला में हिन्दी विभाग की ओर से प्रधानाचार्य डॉ. नीरज गोयल जी के संरक्षण में हिन्दी पर्व के उपलक्ष्य में “हिंदी का वर्तमान स्‍वरूप” विषय पर विशेष-भाषण का आयोजन किया गया । इस विशेष-भाषण में डॉ. नीतू कौशल अध्यक्ष हिंदी विभाग एवं भगवान् परशुराम चेअर, मुख्‍य वक्ता के रूप में शामिल हुए । प्रो. जगदीप कौर, अध्यक्ष, समाज विज्ञान विभाग ने मुख्य वक्ता का स्वागत किया और कहा कि आज हम राष्ट्रीय एकता और अखंडता को प्रोत्साहित करने के लिए हिन्दी पर्व मना रहे हैं । हिन्दी विभिन्न भारतीय भाषाओं में सेतु का कार्य करते हुए, संपर्क भाषा के रूप में अपना महत्वपूर्ण योगदान दे रही है ।

कॉलेज के प्रधानाचार्य डॉ. नीरज गोयल ने कहा कि समूचे राष्‍ट्र को एकता के सूत्र में बांधने वाली भाषा राष्‍ट्र की पहचान होती है । हिंदी अपने इस राष्‍ट्रीय दायित्‍व का निर्वाह करने वाली समृद्ध और जीवंत भाषा है । उन्‍होंने कहा कि हिंदी भाषा का न केवल साहित्‍य समृद्ध है बल्कि यह भाषा वर्तमान तकनीकि विकास को अंगीकार करने में भी समर्थ है ।

मुख्य वक्ता डॉ. नीतू कौशल ने समकालीन परिवेश में हिंदी की भूमिका को उजागर करते हुए उसके वर्तमान स्‍वरूप पर प्रकाश डाला । उन्होंने हिन्दी को भारतीय भाषाओं की सहचरी बताते हुए हिंदी साहित्य की समृद्ध परम्परा को उजागर किया। उन्होंने कहा कि स्‍वतंत्रता से पूर्व अनेक कारणों से भारतीय भाषाएं राजकीय कार्यों की भाषाए नहीं बन पायीं । परंतु स्‍वतंत्रता के बाद संविधान ने सभी भाषाओं को एक समान दर्जा प्रदान किया और सह-अस्तित्‍व में उन्‍नति करने के अवसर प्रदान किए । उन्‍होंने अपने वक्तव्य में हिंदी के विविध साहित्यकारों, कवियों और उनके साहित्‍य की जानकारी दी । हिन्‍दी पर्व के अवसर पर उन्‍होंने हिन्‍दी के प्रचार-प्रसार और उसको हमारे दैनंदिन जीवन में अपनाने की प्रेरणा भी दी ।

इस अवसर पर विद्यार्थियों ने भाषा और साहित्य की कई गतिविधियों में भाग लिया । इन गतिविधियों में प्रमुख थीं – पठन, भाषण तथा काव्योच्चारण, जिनमें भाग लेने वाले छात्रों ने हिन्दी के महत्त्व को उजागर करते हुए वर्तमान समय में उसके समक्ष प्रस्तुत होने वाली चुनौतियों से अवगत करवाया । आयोजित गतिविधियों में अंजली, कोमल, स्‍नेहा शर्मा, हरसीरत कौर, मुक्ति, मोक्षी, हरप्रीत शर्मा और गुरजंट सिंह आदि छात्र-छात्राओं ने भाग लिया। समारोह की शुरुआत से पूर्व प्रो. कपिल शर्मा और प्रो. गुरविंदर सिंह ने मंच संचालन और आज के विषय में विद्यार्थीयों की रुचि बढ़ाने में अहम भूमिका निभाई ।

हिंदी विभागाध्‍यक्ष डॉ. रुपिन्द्र शर्मा ने हिन्दी को भारत की सांस्कृतिक भाषा के रूप में रेखांकित करते हुए उसकी ऐतिहासिक पृष्ठभूमि और हिंदी पर्व के महत्त्व पर प्रकाश डाला । समारोह के अंत में उन्होंने सभी श्रोताओं का धन्यवाद करते हुए कहा कि विद्या‍र्थियों को हर भाषा का सम्‍मान करना चाहिए क्‍योंकि भाषा ही सभ्‍य समाज का मूल है । इस समारोह में विद्यार्थी और अध्यापक काफी संख्या में उपस्थित रहे ।

Multani Mal Modi College Patiala today organised a special lecture to celebrate the rich cultural heritage of Hindi language. The lecture titled ‘The Contemporary Embodiment of Hindi Language,” aims to promote the importance of Hindi in India’s diverse linguistic landscape.

The main speaker in this programme was Dr. Neetu Kaushal, Head and Chairperson, Department of Hindi and Bhagwan Parshuram chair, Punjabi University, Patiala. Prof. Jagdeep Kaur, Head, Social Sciences welcomed the speaker and said that we are celebrating Hindi Parv to foster national unity and integration through inter-cultural and inter-regional communications in which Hindi is working as a bridge.

Dr. Neeraj Goyal, Principal of Multani Mal Modi College Patiala, emphasized the significance of Hindi language in India, stating, “Hindi is an integral part of our cultural identity, and its promotion is essential for preserving our heritage.”

During her address, Dr. Neetu Kaushal highlighted Hindi’s rich cultural heritage, literary diversity, and interconnection between different languages. She discussed classic texts, prominent writers, poets, and scholars and motivated the students to use Hindi in their daily activities. Dr. Kaushal emphasized the importance of embracing Hindi’s cultural significance along with knowledge of other languages.

Dr. Rupinder Sharma, Head of Department of Hindi elaborated on Hindi’s historical role and contribution to Indian society, stressing the importance of respecting and coexisting with diverse languages. He said, “Every language deserves respect, and coexistence is key to a harmonious society.”

During the programme the students of Hindi Department presented various literary pieces including poetry, Elocution and reading the Hindi texts. Students Anjali, Komal, Sneha Sharma, Harseerat Kaur, Mukti, Mokshi, Harpreet Sharma, and Gurjant Singh presented their skill in reading the Hindi language.

The lecture aims to inspire students to appreciate Hindi’s value and promote its use in everyday life. All faculty members and students were present during this programme.

ਮੁਲਤਾਨੀ ਮੱਲ ਮੋਦੀ ਕਾਲਜ ਵੱਲੋਂ ਹਿੰਦੀ ਪਰਵ ਦੇ ਮੌਕੇ ਤੇ ‘ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸਮਕਾਲੀ ਰੂਪ’ ਵਿਸ਼ੇ ਉੱਪਰ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਭਾਸ਼ਣ ਦਾ ਆਯੋਜਨ

ਪਟਿਆਲਾ: 17 ਸਤੰਬਰ 2025

ਸਥਾਨਕ ਮੁਲਤਾਨੀ ਮੱਲ ਮੋਦੀ ਕਾਲਜ ਪਟਿਆਲਾ ਨੇ ਅੱਜ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਅਮੀਰ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਪਰਵ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਭਾਸ਼ਣ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ। ‘ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਸਮਕਾਲੀ ਰੂਪ’ ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲੇ ਇਸ ਭਾਸ਼ਣ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਭਿੰਨ ਭਾਸ਼ਾਈ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੀ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਸੀ।

ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਬੁਲਾਰੇ ਡਾ. ਨੀਤੂ ਕੌਸ਼ਲ, ਮੁਖੀ ਅਤੇ ਚੇਅਰਪਰਸਨ, ਹਿੰਦੀ ਵਿਭਾਗ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਪਰਸ਼ੂਰਾਮ ਚੇਅਰ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ ਸਨ। ਪ੍ਰੋ. ਜਗਦੀਪ ਕੌਰ, ਮੁਖੀ, ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਬੁਲਾਰੇ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਅੰਤਰ-ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਅੰਤਰ-ਖੇਤਰੀ ਸੰਚਾਰ ਰਾਹੀਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਏਕਤਾ ਅਤੇ ਅਖੰਡਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਹਿੰਦੀ ਪਰਵ ਮਨਾ ਰਹੇ ਹਾਂ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੀ ਇੱਕ ਪੁਲ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।

ਮੁਲਤਾਨੀ ਮੱਲ ਮੋਦੀ ਕਾਲਜ ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਡਾ. ਨੀਰਜ ਗੋਇਲ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ, “ਹਿੰਦੀ ਸਾਡੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪਛਾਣ ਦਾ ਇੱਕ ਅਨਿੱਖੜਵਾਂ ਅੰਗ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤਾ ਸਾਡੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।”

ਆਪਣੇ ਸੰਬੋਧਨ ਦੌਰਾਨ, ਡਾ. ਨੀਤੂ ਕੌਸ਼ਲ ਨੇ ਹਿੰਦੀ ਦੀ ਅਮੀਰ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ, ਸਾਹਿਤਕ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਆਪਸੀ ਸਬੰਧਾਂ ‘ਤੇ ਚਾਨਣਾ ਪਾਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਲਾਸਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ, ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਲੇਖਕਾਂ, ਕਵੀਆਂ ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਡਾ. ਕੌਸ਼ਲ ਨੇ ਹੋਰ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਗਿਆਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਰੂਪਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ।

ਹਿੰਦੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁਖੀ ਡਾ. ਰੁਪਿੰਦਰ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੀ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਭੂਮਿਕਾ ਅਤੇ ਯੋਗਦਾਨ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਵਿਭਿੰਨ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਆਪਸੀ ਮਿਲਵਰਤਣ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, “ਹਰ ਭਾਸ਼ਾ ਸਤਿਕਾਰ ਦੀ ਹੱਕਦਾਰ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਹਿ-ਹੋਂਦ ਇੱਕ ਸਦਭਾਵਨਾਪੂਰਨ ਸਮਾਜ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਹੈ।”

ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੌਰਾਨ ਹਿੰਦੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਕਵਿਤਾ, ਭਾਸ਼ਣ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਾਹਿਤਕ ਰਚਨਾਵਾਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ। ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਅੰਜਲੀ, ਕੋਮਲ, ਸਨੇਹਾ ਸ਼ਰਮਾ, ਹਰਸੀਰਤ ਕੌਰ, ਮੁਕਤੀ, ਮੋਕਸ਼ੀ, ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸ਼ਰਮਾ ਅਤੇ ਗੁਰਜੰਟ ਸਿੰਘ ਨੇ ਭਾਗ ਲਿਆ। ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੰਚ ਸੰਚਾਲਨ ਅਤੇ ਅੱਜ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੋ ਕਪਿਲ ਸ਼ਰਮਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋ ਗੁਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।

ਇਸ ਲੈਕਚਰ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਕਦਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੌਰਾਨ ਸਾਰੇ ਫੈਕਲਟੀ ਮੈਂਬਰ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਮੌਜੂਦ ਸਨ।